خطر بیخ‌گوش چیتگر | تنها دریاچه پایتخت خشک می‌شود + عکس

کم آبی چند ساله تهران، تبخیر آب و عدم تأمین حق آبه دریاچه چیتگر باعث شده بحران خشکی بیخ گوش این دریاچه قرار بگیرد و در پی این اتفاق با ورود اعضای شورای اسلامی شهر تهران و هشدار‌های آن‌ها برای تأمین این حق آبه؛ شهرداری تهران عزم خود را برای احقاق حق آبه این دریاچه جزم کرده است.

دریاچه شهدای خلیج فارس؛ دریاچه‌ای مصنوعی با مساحت تقریبی ۱۳۰ هکتار که در غرب تهران و منطقهٔ ۲۲ شهرداری و شمال پارک جنگلی چیتگر قرار گرفته است.

کم شنیده نمی‌شود اخباری از مشکل حق آبه تالاب‌های مختلف کشور مشکلی که هورالعظیم و گاوخونی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. در حقیقت موضوع حق آبه در کشور آنقدر جا نیفتاده و مهجور است که در حفظ دریاچه مصنوعی هم با معضل مواجه شده ایم. چندی پیش اخبار روند خشک شدن دریاچه آزادی منتشر شد؛ دریاچه‌ای که قهرمانان برخی رشته‌های ورزشی مانند قایقرانی در آن تمرین می‌کنند. این اواخر نیز به قدری تراز آبی آن کاهش یافته بود که با وساطت و رایزنی دو وزیر کابینه مشکل تا حدی رفع و رجوع گردید و حال صحبت از خطر در کمین دریاچه شهدای خلیج فارس است.

حجم آب دریاچه چیتگر چقدر است؟

درباره دریاچه چیتگر باید گفت که این دریاچه مصنوعی، بزرگترین دریاچه مصنوعی خاورمیانه و نیز بزرگ‌ترین دریاچه تهران به شمار می‌رود. این دریاچه از مهم‌ترین مراکز گردشگری و تفریحی در منطقه ۲۲ تهران است که در ضلع شمالی پارک جنگلی چیتگر و در بخش مرکزی این منطقه ساخته شده است.

از نمونه دریاچه‌های مصنوعی که در کشور ساخته شده است، می‌توان به دریاچه چیتگر یا دریاچه شهدای خلیج فارس اشاره کرد. منطقه چیتگر از نمونه مناطق تفریحی به حساب می‌آید که در تمامی فصل‌های سال، میزبان خوبی برای بازدید کنندگان است. در واقع این منطقه، شامل بسیاری از پروژه‌های عظیم مهندسی در ایران بوده و از زیباترین نواحی گردشگری تهران هم محسوب می‌گردد.

لازم به ذکر است که طراحی اولیه دریاچه مصنوعی چیتگر از سال ۱۳۴۷ و در طرح جامع شهری برنامه ریزی شد، اما به علت بروز مسائلی، چون کمبود دانش مهندسی و عدم پیش بینی بودجه اجرایی نشد. این پروژه در سال ۱۳۸۲ به مرحله تحقیقات وارد شده و در سال ۱۳۸۹ نیز ساخت این دریاچه آغاز گشت. در این مطلب به مشخصات این دریاچه از جمله عمق و حجم و ... و همچنین انواع امکانات تفریحی آن می‌پردازیم.

از همان ابتدای بهره برداری دریاچه خلیج فارس موافقان و منتقدانی وجود داشتند به شکلی که برخی از اعضای شورای شهر چهارم این پروژه را تنها به نفع بساز و بفروش‌های اطراف این دریاچه می‌دانستند و پیش‌بینی می‌کردند با بحران کم‌آبی تهران این دریاچه در آینده به یکی از نقاط بحرانی تهران تبدیل خواهد شد و تاکید می‌کردند: از حجم آب ۸ میلیون مترمکعبی این دریاچه سالانه ۲ میلیون متر مکعب بخار می‌شود و با کمبود فراوان آب در تهران، این میزان تبخیر آب را نمی‌توان جبران کرد؛ اما مدافعان این پروژه بر جذابیت‌های گردشگری آن تأکید داشتند.

دریاچه چیتگر کجاست؟

درباره دریاچه چیتگر باید گفت که این دریاچه مصنوعی، بزرگترین دریاچه مصنوعی خاورمیانه و نیز بزرگ‌ترین دریاچه تهران به شمار می‌رود. این دریاچه از مهم‌ترین مراکز گردشگری و تفریحی در منطقه ۲۲ تهران است که در ضلع شمالی پارک جنگلی چیتگر و در بخش مرکزی این منطقه ساخته شده است.

فاصله منطقه چیتگر تا شهر تهران تقریبا ۲۵ کیلومتر بوده و حدود ۱۵ دقیقه فاصله زمانی تا آنجا وجود دارد. دریاچه چیتگر از طرف شمال به میدان ساحل و میدان دریاچه، از سمت شرق به خیابان هوانیروز و میدان موج، از جهت ضلع غربی به محور چهار باغ، خیابان طبیعت و از طرف جنوب و جنوب غرب نیز به پارک جنگلی چیتگر محدود شده است.

طول تاج سد دریاچه چیتگر ۷۳۰ متر و همچنین عرض آن تقریبا ۱۲ متر بوده و حجم آب این دریاچه در پشت سد تقریبا ۶.۹ میلیون متر مکعب است. محیط دایره ساحل دریاچه ۴۸۰۰ متر و همچنین قطر آن ۱۸۰۰ متر محاسبه شده است. دریاچه چیتگر از کناره‌ها در حدود ۱.۵ تا ۲ متر و در وسط ۹.۵ متر عمق دارد. البته در بعضی قسمت‌های پشت سد، ارتفاع آب تا ۱۰ متر هم می‌رسد. لازم به ذکر است که در فصل‌های گرم و خشک سال، عمق این دریاچه، تقریبا ۲ متر در تمام قسمت‌ها کاهش می‌یابد.

مساحت دریاچه چیتگر تقریبا ۱۳۰ هکتار بوده و آب این دریاچه توسط رودخانه کن تأمین می‌گردد. در حقیقت پروژه شهدای چیتگر از ۲ بخش دریاچه و همچنین بخش ساحلی تشکیل شده است. موقعیت مناسب دریاچه چیتگر از لحاظ دسترسی و نیز محل احداث پروژه، دارای مزایای بسیاری است.

جالب است بدانید که قرار گرفتن این دریاچه در مسیر وزش باد‌های غربی – شرقی موجب رطوبت بیشتر هوای تهران شده و نقش تعیین کننده‌ای را در جهت صاف کردن و پاکسازی هوای آلوده این شهر ایفا می‌کند. همچنین این پدیده برای اهالی ساکن در غرب تهران، هوای مطبوعی را به دنبال خواهد داشت.

از سویی دیگر، هدایت رودخانه‌های فصلی به طرف این دریاچه، از رخ دادن سیلاب در فصول بارندگی جلوگیری کرده و سفره‌های زیرزمینی را نیز تغذیه می‌کند. علاوه بر این پیش بینی بسیاری از امکانات رفاهی و تفریحی در این ناحیه، استفاده از جاذبه‌های طبیعی این مکان را برای خانواده‌ها مطلوب‌تر کرده است.